Thị trường xe máy đã bão hòa?

Hết thời kinh doanh xe máy?

Chủ một đại lý xe máy lớn lâu năm ở TP HCM khẳng định đã qua rồi thời “hoàng kim” kinh doanh xe máy của năm năm về trước. Các đại lý bán xe theo giá đề xuất của nhà sản xuất còn khó thì không còn chuyện nâng giá xe để ăn chênh lệch. Mỗi hãng xe hiện chỉ có một, hai dòng xe chiến lược thu hút khách hàng và cung không đủ cầu, chỉ những dòng xe này mới có thể nâng giá bán để bù lỗ cho nhiều dòng xe khác được bán dưới giá đề xuất. Hàng loạt chương trình khuyến mãi của nhà sản xuất cũng như của đại lý cũng dường như không còn đủ sức lôi kéo khách hàng.

Mẫu xe Air Blade mới của hãng Honda. Ảnh: Quốc Hùng

Kinh doanh càng khó khăn thì cạnh tranh càng khốc liệt. Ngay cả Honda Việt Nam, nhà sản xuất hiện nắm hơn 70% thị phần xe máy trong nước còn cảm thấy khó. Ông Minoru Kato, Tổng giám đốc Honda Việt Nam, cũng là Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM), chia sẻ: “Chúng tôi thấy rất đau đầu, thị trường năm tới rất khó dự đoán. Thị trường ở một số thành phố có dấu hiệu bão hòa. Tuy nhiên, thị trường nông thôn đang có chiều hướng tăng...”.

Các con số thống kê cũng cho thấy sự sụt giảm. Tại TP HCM, theo số liệu của Sở Giao thông Vận tải, trong 10 tháng đầu năm 2015 có hơn 224.400 xe máy đăng ký mới, tức bình quân mỗi ngày có khoảng 750 xe, giảm 25% so với mức bình quân năm 2014. VAMM ước tính kết quả kinh doanh của toàn thị trường xe máy năm nay đạt khoảng 2,75 triệu xe. Với con số này, đây sẽ là năm thứ ba liên tiếp thị trường giậm chân tại chỗ. Còn nếu so với năm 2011-2012 thì lượng tiêu thụ sụt giảm khá mạnh. Cụ thể năm 2013 tiêu thụ 2,79 triệu xe, giảm khoảng 10% so với năm 2012; năm 2012 tiêu thụ 3,11 triệu xe, giảm 6,6% so với năm 2011.

Một nhà kinh doanh thức ăn nhanh tại TP HCM cho biết gần đây hãng này đã tìm được các nhà nhận nhượng quyền thương hiệu thứ cấp là những đại lý cũ của các hãng xe máy. Theo đại diện doanh nghiệp nhượng quyền này, chỉ từ năm ngoái đến nay đã có đến ba nhà kinh doanh trước đây là đại lý xe máy mở sáu cửa hàng thức ăn dưới thương hiệu của hãng này.

Trong khi đó, sức mua trên thị trường ôtô trong nước tăng cao trong hai năm gần đây. Theo báo cáo của Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô trong nước (VAMA), năm ngoái toàn thị trường tiêu thụ hơn 157.000 ôtô các loại, tăng 43% so với năm 2013. Riêng 10 tháng đầu năm nay tiêu thụ hơn 185.000 xe và dự báo cả năm có thể tiêu thụ khoảng 210.000 xe. Nếu vậy, đây là lần đầu tiên thị trường ôtô trong nước vượt mốc 200.000 xe/năm.

Câu hỏi đặt ra hiện nay là có phải người tiêu dùng đang dần thay thế xe máy bằng ôtô và thị trường xe máy đã thật sự bão hòa khi mà các hãng xe máy vẫn cho rằng thị trường vẫn còn tiềm năng và lý giải nguyên nhân của sự sụt giảm là do các chỉ số kinh tế chưa sáng sủa như mong đợi?

Xe tay ga 'cứu' thị trường xe máy

Trong sự sụt giảm chung của thị trường xe máy thì tỷ lệ xe tay ga được tiêu thụ có chiều hướng tăng. Tại buổi giới thiệu dòng xe Air Blade mới hồi tuần trước, ông Minoru Kato cho biết lượng xe bán ra của Honda Việt Nam năm nay đạt khoảng 2,02 triệu chiếc, trong đó, 54% là xe tay ga và 46% là xe số. Ở những năm trước, tỷ lệ xe tay ga được tiêu thụ luôn thấp hơn xe số, cụ thể năm 2010 chỉ là 30%; năm 2011 tăng lên 38%. Đến năm 2014, lượng xe tay ga được tiêu thụ tăng 8% trong khi xe số giảm 3,5%...

Tình hình cũng diễn ra tương tự với một số hãng xe máy khác. Chẳng hạn Yamaha cũng có tỷ lệ xe tay ga bán ra tăng lên. Theo các hãng xe, các dòng xe tay ga thời trang, có hộc chứa đồ lớn và khả năng giảm tiêu thụ nhiên liệu ngày càng có sức hút trên thị trường. Nếu năm 2013, thị trường xe tay ga chỉ chiếm 37% thì năm 2014 đã tăng lên 40-42% và ước sẽ đạt 45% trong năm nay. Thị trường xe tay ga không chỉ phát triển mạnh ở thành thị mà đã về các vùng nông thôn. Do đó, các hãng xe máy đang tập trung khai thác các dòng xe tay ga.

Ông Costantino Sambuy, Tổng giám đốc Piaggio Việt Nam, cho rằng thị phần xe tay ga sẽ tiếp tục tăng lên dù có giá bán cao hơn nhiều so với xe số. Một số dòng xe tay ga có mức giá lên đến trên 100 triệu đồng/chiếc. Thời gian qua, người tiêu dùng trong nước vẫn tập trung vào các dòng xe tay ga ở mức giá 35-42 triệu đồng/chiếc, nhưng hiện một bộ phận người tiêu dùng có xu hướng chuyển sang mua những dòng xe tay ga đắt tiền hơn.

Theo số liệu của Piaggio Việt Nam, phân khúc xe tay ga có giá trên 45 triệu đồng đã “bùng nổ” và trở thành xu hướng mới. So với năm 2009, hiện con số tăng trưởng lượng xe tiêu thụ ở phân khúc này đã đạt trên 900%. Cụ thể, lượng tiêu thụ năm 2009 khoảng 25.000 chiếc; năm 2011 vọt lên 115.000 chiếc; năm 2014 khoảng 222.000 chiếc; và dự báo năm nay đạt 250.000 chiếc.

Đẩy mạnh xuất khẩu

Tổng công suất xe máy của Việt Nam hiện đạt từ 4,5-5 triệu xe/năm trong khi sức tiêu thụ của thị trường trong nước hiện vẫn dưới mốc 3 triệu xe/năm. Hiện các hãng xe máy phải tính việc mở rộng thị trường xuất khẩu.

Đến cuối năm 2014, cả nước đã có trên 43 triệu môtô, xe máy các loại, vượt xa quy hoạch ngành đến năm 2020 là khoảng 36 triệu xe máy. Tuy nhiên, chưa có con số thông kê về lượng xe đang lưu hành.

Piaggio Việt Nam cũng cho biết đang khai thác thêm các thị trường mới sau khi đã xuất khẩu xe tay ga của hãng đi nhiều nước trong khu vực. Nhà máy mới của hãng xe máy Kymco (Đài Loan) ở Bình Dương đã đi vào hoạt động khoảng một năm nay và xuất khẩu cũng là một trong những mục tiêu...